Gerizim

(Zie ook Sichem, Sichara en Samaria)

De Berg Gerizim bereikt een hoogte van 881 meter. Hij heeft in de geschiedenis van Israël en vooral van Samaria een grote rol gespeeld. Hij torent hoog boven een hoofdweg, die noord-zuid van Jeruzalem naar Galilea loopt. Ook Jezus zal met zijn leerlingen vaak deze weg vanuit Galilea via Samaria hebben gekozen.

Wetsrollen van de vijf boeken van Mozes

Top van de berg is plaats van aanbidding

Sichar. Hier ontmoette Jezus de Samritaanse vrouw Joh. 4: 5

Een andere route liep via Betsan en de overzijde van het Jordaandal naar Jeruzalem. (Op zijn laatste tocht via deze route ontmoette Jezus de oppertollenaar Zacheüs bij Jericho – Luc.19.)De berg Gerizim heeft altijd een strategische betekenis gehad.

Mozes had bepaald dat, wanneer de Israëlieten het Beloofde Land binnentrokken, de zegen die God verbonden had aan het gehoorzamen van zijn geboden, op de Gerizim moest worden uitgesproken over zijn volk. Evenzo moest de vloek over het ongehoorzaam zijn aan zijn wetten worden uitgesproken vanaf de top van de berg Ebal. Op elk van deze beide bergen moesten zich zes stammen van Israël opstellen.(Jozua 8:33) Jozua las daar alle woorden van de Tora voor de oren van de Israëlieten.

Verschillende volken

Toen de Israëlieten uit de ballingschap in Babylon terugkwamen in Samaria,vonden zij de stad bewoond door verschillende volken. Daarom weigerden zij hen mee te laten bouwen aan de tempel te Jeruzalem. Toen de Samaritanen op die manier waren buitengesloten gingen zij zelf een tempel bouwen op de Gerizim. Jaren later werd deze tempel door de Makkabeeën verwoest. De Makkabeeën waren felle nationalistisch gestemde Joden.(zie bij Makkabeeën).Toch bleven de Samaritanen God vereren, maar nu in de open lucht boven op de bergheuvel. De Samaritaanse vrouw uit Sichar (Joh. 4:5) die Jezus heeft ontmoet bij het water putten uit de bron,zegt tot Jezus - terwijl zij naar deze berg wijst - Onze vaderen hebben op deze berg aanbeden en jullie zeggen dat Jeruzalem de plaats is waar men moet aanbidden(Joh. 4:20).Ik weet, dat de Messias komt, die Christus genoemd wordt. Wanneer die komt zal Hij ons alles verkondigen. Jezus zegt dan tot haar Ik, die met u spreek, ben het. In deze woorden beluisteren we ook de Godsnaam: Ik ben het.

Tussen haakjes: sommigen identificeren Sichar met Sichem, maar dat is m.i. niet mogelijk, want Sichem werd in 128 voor Chr. verwoest door Hyrkanus, net als de tempel op de Gerizim. Als Jezus dat bekende gesprek voert met de Samaritaanse vrouw is Sichem dus al ruim een eeuw verwoest.

Nabloes

De Romeinen herbouwden Sichem en gaven het de naam Neapolis, die door de Arabieren verbasterd werd tot Nabloes. In deze stad woont te midden van de Arabieren nog een klene groep Samaritanen. Zelfs nu nog beklimt een kleine Samaritaanse gemeenschap, die in Nabloes, aan de voet van de berg woont elk jaar de Gerizim, Zij vieren dan daar het Paasfeest in witte gewaden. Besnijdenis en sabbatviering worden strikt gehandhaafd. Ze verwachten ook dat de Messias, de komende Profeet, op deze berg zal verschijnen.”Uit uw eigen midden zal Jahweh uw God, een profeet doen opstaan (Deut. 18:15).Ze erkennen allen het gezag van de vijf boeken van Mozes en het boek Jozua. Tegenwoordig ligt op de top van de Gerizim nog de ruïne van een vesting, die keizer Justinianus liet bouwen in 633 na Chr. Ook ligt er een steen die de Samaritanen houden voor hun tempel.

Sichem is de eerste stad die in de Bijbel genoemd wordt in verband met de komst van Abraham in het Beloofde Land.(Gen. 12:6) De oude Kanaänitische stad lag tussen Ebal en Gerizim in, als een nek tussen twee schouders. De stad heet nu Nabloes en er wonen veel Palestijnen. Het was ook bij Sichem, dat Jozefs broers de schapen van hun vader hoedden, toen Jozef werd gestuurd om te vragen hoe zij het maakten.

Rehabeam en Jerobeam

Later kwam Salomo’s zoon Rehabeam naar Sichem om er door heel Israël tot koning gezalfd te worden ware het niet dat hij dit door zijn ontactisch optreden die verspeelde.(1 Kon. 12:1) Jerobeam maakte het tot zijn hoofdstad. Zo hebben de tien stammen zich losgemaakt van Juda en voortaan werd het tweestammenrijk bestuurd vanuit Jeruzalem en het tienstammenrijk vanuit Samaria. Het tienstammenrijk werd voortaan ook Israël genoemd. De bewoners van het tienstammenrijk werden in 721 v. C in ballingschap gevoerd door de Assyriërs en die van het tweestammenrijk anderhalve eeuw later door Nebukadnezar.