Kafarnaum bij nacht

Kafarnaüm bij  nacht 

Met zonsondergang begon vooer de joden de nieuwe dag en eindigde de sabbat

Luchtfoto

Reconstructie van woning in Kafarnaum.Dit type huis werd gebouwd na de ballingschap. Het is een heel ander type dan de zogenoemde "pilaarhuizen" of "vierkamerhuizen" .Die bouwstijl  wordt ook wel genoemd "het Israelitische huis". Dat is de woonstijl uit het ijzertijdperk (bv uit de tijd van David) waarvan ik hieronder twee foto's heb opgenomen.In de Perzische periode deed een heel andere bouwstijl zijn intrede. Men denkt dat deze huizen twee verdiepingen telde. De onderste werd gebruikt om voedsel te bewerken en te bewaren en als dierenstal, terwijl men op de bovenste sliep en at. Waarschijnlijk was de woning van Simon Petrus van dit type en heeft Jezus de schoonmoeder van Petrus op die verdieping bezocht en genezen. Als dit inderdaad zo is kunnen we de woorden"En Hij kwam naderbij" vertalen met "en hij ging naar boven" naar het vertrek waar Pegtrus' schoonmoeder lag.

.

Prof. Asmussen heeft onlangs in de Negev Israelische  woningen opgegraven uit de ijzertijd. Volgens hem had elke woning 4 ruimten of  vertrekken, de vierde ruimte bevond zich altijd achter drie parallele ruimten.Op de foto staat in elke ruimte een man of vrouw. De middelste ruimte was waarschijnlijk niet overdekt. Typerend is echter dat de huizen slechts anderhalve meter hoog waren. Het vierde vertrek lag altijd in de lengte achter de drie parallele vertrekken zoals we hier zien.

Vissers sorteren vis bij het meer van Galilea

Toen de zon was ondergegaan, brachten de mensen al hun zieken naar Hem toe, aan welke kwaal ze ook leden (Luc.4:40)….Bij het aanbreken van de dag vertrok Hij ( vers 42)

De avond valt, het wordt sabbat 

 De zon is zojuist ondergegaan. In de huizen brandt een schamel olielampje. Korte tijd later heerst buiten de beslotenheid van de woning al een “buitenste duisternis”.Straatverlichting ontbreekt.

Naar de pieren

 Als het  donker is geworden gaan de vissers van Kafarnaüm naar de pieren aan de 770 meter lange promenade voor de kust. De pieren strekken  zich 31 meter loodrecht in zee uit.

Daar liggen hun schepen.  Daar staan ook de tolhuizen van Herodes Antipas net als aan de grote karavaanweg naar het noorden, naar Hazor en nog verder naar Damascus.

Opgegraven woningen in Kafarnaum naast de synagoge. Vermoedelijk lag de woning van Petrus ook hier, vlak bij de synagoge. De huizen hadden betrekkelijk kleine verterekken.

De vrouwen gaan naar Jezus 

De vrouwen gaan met de zieken en gehandicapten  naar de woning van Simon Petrus waar Jezus hoogstwaarschijnlijk woonde. In Lucas 4:38 lezen we”Na het verlaten van de synagoge ging Hij naar het huis van Simon.

Waarom ? vragen we ons af. Ik denk omdat Jezus daar woonde of tijdelijk logeerde. De meeste zieken en verlamden liggen op vreemdsoortige draagbaren. Zoals ook op andere plaatsen gaat het hier om mensen die ziek van lichaam zijn en ziek van geest  en bezetenen. Dat zijn mensen wier geest bezet bezit is van duistere  machten. Anderen worden op de schouders van enkele mannen gedragen die niet gaan vissen. Zo zal het op die avond zijn geweest, toen Jezus  in de stad aankwam en in de woning van Petrus logeerde na zijn bezoek aan de synagoge. De basalten fundering onder een kalkstenen bouwwerk zijn de resten van de eerste-eeuwse synagoge, die Jezus zelf vaak bezocht heeft.

Romeinse centurio

Dank zij de filantropie van een Romeinse centurio  was deze synagoge gebouwd. Deze gedachtengang maak ik ook op grond van uitvoerige opgravingen in Kafarnaüm. Hoewel de archeologen vorige week nog  een synagoge te Magdala hebben blootgelegd (waar Maria Magdalena vandaan kwam) en een menorah is gevonden, zijn nergens aan de oever van het meer van Galilea zoveel opgravingen verricht als in Kafarnaüm. Marcus schrijft dat  toen Jezus en zijn volgelingen uit de synagoge kwamen, ze rechtstreeks naar het huis van Simon en Andreas gingen. Blijkbaar waren deze broers uit Betsaïda verhuisd.

Huis van Petrus

Op slechts 30 meter ten zuiden van de synagoge meenden de Franciscaner opgravers het huis van Petrus te hebben blootgelegd.

Hier zie je heel goed de basalte fundering bij het kalkstenen bouwwerk

Dit basalten eerste-eeuwse huis had namelijk al vroeg een speciale behandeling ondergaan. Ten eerste waren de muren en de vloer van één kamer van 5,8 maal 6.45 meter gepleisterd en in de eerste eeuw en zijn ze later herpleisterd wat de bijzondere status van dit huis laat zien. Men heeft in Kafarnaüm geen andere gepleisterde huizen opgegraven. Men denkt dat hier toen al christenen samenkwamen en dat het later een bedevaartsoord is geworden.”Kijk, dáár heeft Petrus gewoond” zeiden de bewoners van Kafarnaüm tegen mensen die hen kwamen bezoeken. Gezien de aanwijzingen dat dit specifieke huis al een speciale behandeling ondergin in de eerste eeuw, en niet honderden jaren later concluderen de Franciscaanse archeologen dat het zeer waarschijnlijk “het huis van Petrus” is geweest. Petrus is zoals we weten  de tolk van Marcus geweest, dus wat Marcus vertelt (1:21-28) weet hij van Petrus zelf.  

Belastingen

De inners van de tempelbelasting kwamen  eens uitgerekend bij Petrus op bezoek om hem te vragen of zijn meester de dubbeldrachme ook afdroeg.(Matt.17:  24) De vraag zou dan geweest kunnen zijn:"Draagt uw meester, die bij u inwoont, de dubbeldrachme niet af ? Het is opvallend dat juist Matteüs die zelf een belastingambtenaar geweest is, dit ons meedeelt als enige evangelist. Dat had hij goed onthouden!  Dat was vroeger immers zijn vak. Petrus wordt door de belastingambtenaren beschouwd als een intermediair van Jezus en deze vraag aan Petrus zou  natuurlijk goed te begrijpen zijn als Jezus gast was in het huis van Petrus.

Byzantijns kerkje

 Men heeft direct náást de fundamenten van de synagoge de resten gevonden van een achthoekig Byzantijns kerkje. Die kerk is met dezelfde soort basaltsteen gebouwd als de synagoge. Nu nemen vele geleerden aan dat  dit kerkje gebouwd is op de plek waar de woning van Petrus heeft gestaan. ‘Kijk, dáár heeft Petrus gewoond”  zullen latere bewoners vaak gezegd hebben toen ze naar de synagoge gingen. Men neemt aan dat in zo’n kleine plaats als Kafarnaüm de herinnering aan de plek waar Petrus gewoond heeft, is gebleven en dat men uitgerekend dáár een kerk heeft gebouwd.

Het was in latere tijd altijd de gewoonte om op de plek waar een heilige gewoond had of gestorven was, een kapel of kerk te bouwen.

Het is heel goed mogelijk, ja zelfs waarschijnlijk dat de traditie terecht  die plek steeds heeft aangewezen als de plaats waar Jezus woonde en waar hij veel mensen heeft genezen.

Hier heeft Hij ook gepreekt.  Als Jezus inderdaad zoals ik ook vermoed in de woning van Simon Petrus logeerde, kunnen we ook heel goed begrijpen dat juist Petrus erg ongerust werd toen Jezus die nacht opstond en naar buiten ging  om Jezus te zoeken (Marc. 1:36).Misschien heeft zijn schoonmoeder tegen hem gezegd:Zeg Simon, ga jij Jezus eens zoeken, want ik hoorde Hem vannacht de deur uitgaan. Het blijft natuurlijk gissen, maar het is zeker niet onwaarschijnlijk.  

Ik vind dit verder een zeer indrukwekkend verslag van Lucas dat we ook aangevuld met enkele details bij Marcus vinden. Jezus is heel de nacht in de weer geweest. Reken maar dat het er zwart van mensen zag. Nazaret was maar een gehucht van ruim 500 inwoners, maar Kafarnaüm de tolstad telde minstens 15.000 burgers volgens Flavius Josefus. De synagoge was die sabbatdag tot de laatste staanplaats  bezet. De synagogegangers waren helemaal weg van Jezus. Geweldig wat kon die man preken! En ook de onreine geesten gingen voor Hem op de loop! En wat had Hij oog voor de enkeling. Vele honderden verdrongen zich  bij zijn woning, en Hij legde hen één voor een de handen op. Geen wonder dat Hij aan het eind van de nacht doodmoe was en de eenzaamheid opzocht (vers40).Maar ook daar wisten de mensen Hem te vinden.

 Bij nacht

Hoe zag Kafarnaüm er bij nacht uit? In het donker kon je de mensen toch niet goed zien? Lucas heeft een onderzoek ingesteld en toen is hem immers gebleken dat veel inwoners van Kafarnaüm pas na zonsondergang naar Jezus zijn toegegaan met hun zieken en dat Jezus hen allemaal heeft genezen. Ik heb wel eens gedacht dat zij ‘s avonds tot Jezus gingen omdat ze bang waren dat de buren hen zouden zien. Dat is zeker niet het geval. De bewoners van Kafarnaüm hebben gewacht om met hun zieken tot Jezus te gaan totdat de sabbat voorbij was.

Maanjaren

U moet namelijk weten dat de Israëlieten de kalender en de tijd in maanjaren verdeelden. Elke dag  begon en eindigde bij zonsondergang.

Ook de sabbat eindigde bij zonsondergang. Jezus had op de sabbat zelf  weliswaar een bezetene genezen en ook de schoonmoeder van Simon Petrus (Luc.4:33 en 39), maar op de sabbat durfden zij Jezus niet met hun zieken lastig te vallen.

Daarom hebben ze gewacht tot de zon was ondergegaan achter de berg Karmel.

Het straatje waar Simon Petrus woonde(en wellicht ook Jezus volgens Franciscaanse onderzoekers) zag zwart van mensen.

De vrouwen hadden hun zieken meegenomen op draagbaren die ze snel in elkaar geflanst hadden.. De mannen waren natuurlijk na zonsondergang het meer opgevaren met hun sleepnetten, drijfnetten en werpnetten. Vissen deed men in die tijd bij voorkeur na zonsondergang.

Als de zon weer was opgegaan, zouden de vissers naar de visafslag gaan van Kafarnaüm. Maar eerst moesten ze naar het tolhuis om belasting te betelen. Er was in Kafarnaüm bij de pieren een groot tolhuis waar Matteüs ook nog gewerkt had.

Vis voor de hogepriester 

Gezouten en gedroogde vis werd in amfora’s verpakt voor het vervoer op grote afstand. Ook voor de priesters van de tempel dus en zo – via het vistransport - zal Johannes een bekende van de hogepriester zijn geworden (Joh.18:15b).  Het zal op de vroege morgen wel een drukte van belang  geweest zijn, maar toen de zon was onder gegaan, was het dorp uitgestorven.

De mannen waren gaan vissen en de vrouwen waren met de zieken naar Jezus gegaan.Hoe konden ze in donker het huis van Jezus vinden? Ik vertelde u al dat Jezus waarschijnlijk in het huis van Petrus woonde, dat vermoedelijk bij de synagoge stond (Marc 1: 29).

 En die plek was natuurlijk gemakkelijk te vinden. Wellicht hadden ze ook olielampen meegenomen. Het moet een mooi gezicht geweest zijn om naar die verlichte optocht te kijken. Overigens gaven de van klei gemaakte olielampen  weinig licht. Straatverlichting kende men niet en ik weet niet of de gebouwen van de synagoge en het tolhuis met fakkels verlicht waren. Je moest in ieder geval erg oppassen dat je niet in de uitwerpselen van schapen en zwerfhonden trapte. Het ergste vuil lag op straat dat een open  riool was , een bron van infectie voor allerlei ziekten. Na alles wat ze op die sabbat hadden gezien en meegemaakt, hadden de mensen er alles voor over om Jezus te zien en zijn hulp te vragen  voor de zieken.De nacht is nauwelijks voorbij, of het loopt weer storm bij de woning van Petrus. Het aantal zieken en gehandicapten is wellicht nog groter.

Waar is Jezus? 

“We willen Jezus zien”  roepen de mens. Petrus gaat naar de logeerkamer van Jezus. Het blijkt dat Jezus al heel vroeg in de morgen naar buiten is gegaan. Hij is op zoek gegaan naar een eenzame plek op een heuveltop. Eenzame plaats Een eenzame plaats is ook een Bijbelse plaats. 

Telkens lezen we in het evangelie dat Jezus naar een eenzame plaats gaat. Dat is niet  allereerst een plaats waar het  heerlijk stil is, waar je de wind hoort suizen om je oren en de vogels hoort fluiten. Het is een plaats waar de honderden mensen geen beslag meer kunnen leggen op Jezus. Waar hij gaat bidden vertelt Marcus. Waar Hij in een voortdurend tweegesprek kan zijn met zijn hemelse vader. Daar spreekt Hij niet van “Onze Vader die in de hemelen zij”” maar praat Hij heel persoonlijk met Zijn hemelse Vader.