Judea of Galilea

Judea of Galilea ? 

 In Lucas 4 : 44 lezen we dat Jezus na zijn vertrek uit de woning van Simon Petrus in de synagogen van Judea het evangelie ging verkondigen. Ook Matteüs schrijft dit. Bij Marcus 1: 39 lezen we echter dat Hij ging prediken in de synagogen van geheel Galilea.

Galilea was bij uitstek het werkgebied van Jezus. In de meeste synagogen van Galilea heeft heeft Hij het evangelie verkondigd

De regio waar Jezus werkte behoorde tot de stam van Zebulon en Naftali. Jezus had geen voorkeur voor een bepaalde stam.Hij koos ook niet uit elke stam een discipel. Hij koos wel 12 leerlingen , maar niet een uit elk van de 12 stammen. Het getal twaalf duidt op het hele volk van God. Bij van "Dan tot Berseba" heb ik nog gesuggereerd dat Jezus uit elketam een leerling koos. Dat blijkt toch niet het geval te zijn.

Jezus heeft natuurlijk ook in Judea het evangelie verkondigd. Hij was heel vaak in de tempel, soms dagelijks.Daar vond altijd weer die heftige confrontatie plaats met de Farizeeen. Zoals u hier ziet na een genezing op de sabbat.Mogelijk heeft Jezus een kostbare rood kleed gedragen, want  de vrouwen die voor Hem zorgden waren rijk.(Luc.8:3) Johanna de vrouw van de rentmeester was aan het hof van Herodes Antipas dure kleren gewend. Misschien zal zij gezegd hebben; Laten we voor de Meester een rode jas kopen!

Marcus of Lucas? Galilea of Judea?

 Wie heeft hier nu gelijk? Hoogstwaarschijnlijk heeft Marcus het bij het recht eind en moeten we Galilea lezen.

Het gaat hierbij om precies dezelfde situatie en Jezus zegt zowel volgens Lucas als volgens Marcus dat Hij is uitgegaan of uitgezonden om het evangelie te verkondigen. Daarin stemmen ze dus overeen.

En daarbij zullen we moeten denken aan het uitgezonden zijn door zijn hemelse Vader.

Ik vermoed dat Marcus een ander handschrift heeft gebruikt dan Lucas en Matteüs.

Dit is een handschrift. Dat wil zeggen een stukje tekst dat is overgeschreven. Een afschrift van een afschrift.

De vraag blijft:gaat het nu om geheel Galilea of geheel Judea?Als wij Lucas en Matteüs lezen zijn we geneigd om te zeggen; natuurlijk dat lag voor de hand dat Jezus in alle synagogen van Judea ging preken dat het koningschap van God in Hem was verschenen. In Jeruzalem en in de tempel en in de steden van Judea kon Jezus de grote massa bereiken. Daar bevond zich de kern van het Joodse volk!

Galilea was een randgebied

 Maar Galilea was toch  maar een randgebied. Eeuwenlang was het een heidens gebied geweest. Galilea was inmiddels veroverd en de bewoners waren  besneden. De Joden uit Judea vonden het maar een tweederangs gebied, een achtergebleven regio. 

De mensen spraken er een vreemd dialect en ze waren niet van het zuivere Joodse ras. Daarom hebben sommigen  gedacht, dat Jezus alle steden van Judea  rondging. En zij wezen op enkele oude handschriften die op genoemde plaatsen “Judea” hadden staan. Die handschriften hebben ten grondslag gelegen aan de vertaling van het NBV en het NBG van het  evangelie van Lucas en Matteüs.

De Statenvertaling van Lucas. 4 :44 daarentegen heeft het over de synagogen van Galilea. En zij heeft die keus gedaan op grond van de overgrote meerderheid van de handschriften en in de lijn met Marcus 1 :39. Hoe kan hier nu een verschil zijn? Ik denk dat er een foutje gemaakt is bij het afschrijven van de tekst. De Statenvertaling zal correct zijn.

Handschriften

Ik moet hier daarom eerst iets  schrijven over afschriften en handschriften. Handschriften Toen de boekdrukkunst nog niet was uitgevonden, was er maar één middel om te kopiëren. Men maakte een kopie door een  bestaande tekst over te schrijven.

Zo’n bestaande tekst heette een handschrift en als men de tekst van zo’n handschrift had overgeschreven kreeg men een afschrift.  ‘Een kopie’ zeggen we dus vandaag. Nu zijn alle werken die uit de oudheid zijn bewaard,  via afschriften tot ons gekomen.

Een manusscript was met de hand geschreven. Vaak rijk bewerkt en geillustreerd. Het  vergde eindeloos veel tijd om een afschrift te maken.

Nog een manusscript (manus= hand en scriptum= geschreven

Deze geschreven boeken gaf men dan ook terecht de naam ‘manuscripten’. Dat woord komt uit het Latijn. Manus betekent hand en scriptum= geschreven. Manuscripten zijn dus met de hand geschreven documenten. De oorspronkelijke geschriften van de Bijbelschrijvers  bezitten we niet meer.

Bijvoorbeeld de brieven van Paulus.  Die oorspronkelijke documenten  noemen we nu autographa (zelf geschreven).  Het zou natuurlijk wel heel gemakkelijk zijn als we die nog bezaten. Dan konden we direct zien welke afschriften niet helemaal correct zijn.

De oorspronkelijke tekst

Nu moeten we het doen met afschriften van afschriften, want tussen de oorspronkelijke handschriften en de oudste afschriften die ons bekend zijn liggen nog altijd twee eeuwen! .

Hoewel de afschrijvers uiterst precies waren, is het natuurlijk mogelijk, dat iemand het woord Galilea las, maar abusievelijk het woord Judea neerschreef. De kunst is nu om zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke tekst te komen. Wat is de meest juiste tekst?

Door het onderling vergelijken van de verschillende handschriften probeert men  daar zo dicht mogelijk bij te komen. De wetenschap die zich hier mee bezig houdt noemen we ‘ tekstkritiek’ .

Tekstkritiek is geen Schriftkritiek

Dat is totaal iets anders dan Schriftkritiek. Schriftkritiek is bijvoorbeeld als men zegt Jezus heeft geen wonderen gedaan, want wonderen bestaan niet  Schriftkritiek gaat uit van een gesloten wereldbeeld.

Bij de tekstkritiek daarentegen gaat men na welke tekst van de duizenden handschriften die men gevonden heeft,het zuiverst het originele manuscript weergeeft.

 Het gaat in de Bijbelvertaling dus altijd om twee keuzen: Welke tekst kies je ?

En als je die tekst eenmaal hebt vastgelegd; hoe vertaal je dan die tekst?

Ik neem aan dat de tekst van Marcus 1 het dichtste bij de grondtekst staat. Jezus is dan na zijn genezingen bij de woning  van Petrus met name in Galilea het evangelie gaan verkondigen.

Afbeelding op het plafond de Grieks-orthodoxe kerk van Sichar bij Sichem bij de bron van Jakob.  Jezus is de Levensbron.Hij is de Pantokrator, de Albeheerser, want na zijn opstanding, hemelvaart en zijn gezeten zijn aan de rechterhand van zijn Vader is Hij degene aan wie de Vader alle macht heeft gegeven "Mij is gegeven alle macht, (bevoegdheid) in hemel en op aarde". We hebben een machtige Heiland. En dan maakt het niks uit of Hij nu vaker in Galilea dan in Judea gepreekt heeft.

De profeten hadden het al voorzegd. Het volk dat in duisternis wandelt zal een schitterend licht zien (Matt.4:15). De Galileërs waren in Jeruzalem niet in tel. Galilea was het Galilea der heidenen (Matt. 4:1)Het was een veracht volk. En juist aan hen gaat Jezus het evangelie verkondigen. Gods genade is uitgerekend voor mensen zoals zij bestemd. Dat geeft de tekst bij Marcus toch wel weer een diepe zin, vindt u ook niet?Heeft Jezus dan niet in Judea gepreekt? Natuurlijk wel. En dat vertelt de Bijbel ons ook heel duidelijk. Met name Johannes vertelt ons dit. Maar ik denk niet dat Jezus is alle steden en dorpen van Judea gepredikt heeft. Dus bijvoorbeeld niet in Hebron en Berseba. Galilea lag veel dichter bij. 

Johannes 

Johannes, die tientallen jaren later zijn evangelie optekende, legt andere accenten dan de andere evangelisten.

 Het zwaartepunt van Jezus 'werk ligt bij hem in Judea.

Bij hem lezen we de over Zacheüs , de tolbeambte bij Jericho, de opwekking van Lazarus in Betanië. Hij vult dus aan wat hij bij de andere evangelisten heeft gemist. Hij schreef trouwens ook tientallen later dan Matteüs, Lucas en Marcus.

Waarschijnlijk heeft hij  nog veel meer willen vertellen wat ook uit geschiedkundig oogpunt voor ons interessant zou zijn, maar hij moest een keus maken.

 Hij schreef niet om onze nieuwsgierigheid te bevredigen, maar ons op te roepen tot geloof in Christus. Hij vond het ook nodig de confronterende gesprekken die Jezus in Jeruzalem gevoerd had met de joodse leiders weer in de herinnering terug te roepen.

 De plaats van de handeling is bij hem herhaaldelijk Jeruzalem, dat is het centrum van Judea. Ook in de stad van de geestelijke  elite heeft Jezus het evangelie verkondigd. Hij kwam vaak in de tempel. Ik vermoed echter dat Jezus niet in alle steden van Judea geweest is. 

Hier kwam Jezus vaak. Hij pratte zo graag met mensen van allerlei slag in de zuilenhallen van Salomo rechts op de tekening.

Is het u ook opgevallen dat Johannes zoveel vertelt over alles wat er in de tempel en in Jeruzalem gebeurd is? Weet u hoe dat komt?

Toen Johannes zijn evangelie ging schrijven waren er twee gebeurtenissen al tientallen jaren achter de rug. Johannes was diep in de negentig toen hij schreef. De andere evangelien (synoptische evangelien noemen we die) waren al lang geschreven en Jeruzalem was verwoest. Toen dacht Johannes:

Laat ik niet in herhaling vallen, maar gaan schrijven wat de andere evangelisten nog niet verteld hebben van onze Heiland.