Cherubs / Cherubijnenn

 God de HEER regeert, Beeft, gij volken eert, eert zijn hoog bestel, die bij Israël tussen cherubs woont en zijn grootheid toont. Dat zich d’aard bewege, Hij is Isrels zege! (Psalm 99)

Troongeesten

 De gevleugelde wezens of cherubs die Salomo op de tempelmuren had laten uitbeitelen, kunnen hebben geleken op deze gevleugelde sfinx. Want dit schitterende ivoren voorwerp dateert uit de tijd van Salomo, uit de 9 e of 8e eeuw v.Chr.!!Overal kan men patronen aantreffen die aan Egypte of Fenicie zijn ontleend. Deze cherup komt uit Nimrud in Assyrie.

Cherubs  in Israel stellen  troongeesten voor.Een gouden afbeelding van deze cherubs of cherubim bevond zich boven de gouden plaat of het verzoendeksel van de ark. De ark bevond zich dus onder de beschermende vleugels  van de cherubim. Ze waren de wachters of bewakers van de heiligheid van JHWH. We weten niet hoe deze cherubs er precies hebben uitgezien.

De cherubs zagen er in ieder geval niet uit als rose schattige babies, zols men in de Romantiek dacht

De ark bevond zich in de tabernakel, dat is het Gods huis voordat de tempel was gebouwd. De ark bezat niet alleen cherubim, maar ook draagstokken. Het grote verschil met de tempels was dat in de tabernakel geen beeld van God stond en dat hij draagstokken bezat. Het was aanschouwelijk onderwijzen dat de God van Israel mee optrekt met zijn volk.

De cherubim konden het aangezicht hebben van een mens, een leeuw, een ram of een arend. (Openb.4:8)Hier hebben ze het gezicht van een mens. Maar dit lijkt mij niet waarschijnlijk. In ieder geval hadden zij vleugels

In Egypte hadden de cherubs de muil van een leeuw en het lichaam van een mens.In Karnak echter de kop van een ram. Toen Israel in Egypte verbleef was deze sfinx al meer dan 100o jaar oud. Deze grootste cherub ter wereld moest de necropolis bewaken.

Dit is de sfinx van Memfis. Het enige bouwwerk dat nog is blijven staan. Jozef heeft deze sfinx gekend. Ook deze sfinx (of bijzonder grote vorm van cherub) had een wachtersfunctie voor het dodenrijk de onderwereld van Sakkara.

Sfinx allee met rammen in Karnak. Deze loopt 3 km onder het dorp Luxor door

Dr.M.C.A. Korpel  heeft aangetoond dat het gevonden zegel van Izebel versierd was met een sfinx. Zij heeft  trouwens ook ontdekt dat het lied in Ezech.19 dat over de koninginmoeder als leeuwin gaat , oorspronkelijk over Izebel ging. Dat bevestigt het beeld van de leeuwin op het genoemde zegel. De cherubs zullen ook het beeld van een leeuw hebben gehad. Net als een cherub had een sfinx een taak bij de troon van een koning. Israel wist dus van de functie van een cherub. Maar die cherub behoorde niet bij een menselijke troon, maar bij de troon van JHWH.  Hij is de God die omringd wordt door de troongeesten vande cherubs. God de Heer regeert, Beeft gij volken eer!

Er zijn over de cherubs of cherubim twee vragen 

Wat zijn cherubs of cherubim?

Hoe zagen de cherubs  er uit ?

De cherubs zijn troongeesten, hemelwezens die een bijzondere taak  hebben ten opzichte van Gods heiligheid. Heel bekend zijn de cherubs die afgebeeld zijn op de verzoeningsplaat van de Ark van het Verbond.

Ark van het Verbond

We komen de cherubs al tegen in het paradijs (Gen. 3:24). Ze moesten de weg naar de levensboom bewaken. Hier hebben we dus al een belangrijke taak van de cherubs. Ze moeten wacht houden, iets bewaken.

Dat is natuurlijk ook de functie van de cherubs op de Ark van het Verbond. Maar ze hebben nog een andere  functie. Dat lezen we bijvoorbeeld in het roepingsvisioen van Ezechiël.

Ze hebben als troongeesten een taak rondom de troon van God

Bij Ezechiel

”De stralende verschijning van de God van Israël bewoog zich van de cherubs waar boven Hij troonde naar de ingang van de tempel (Ez.9:3). De cherubs bevinden zich altijd rondom Gods troon en vormen als het ware de lijfwacht van Israëls God.  2) Hoe zien de  cherubs er uit?

Hoe worden zij beschreven in de Bijbel? Laat ik maar direct zeggen dat wij dit niet weten. Op het architectonische model van de tabernakel dat Mozes op de berg getoond wordt, wordt ons geen beschrijving van de twee cherubs of cherubijnen gegeven.

 De cherubs  behoorden wel tot de oudoosterse  voorstellingswereld. Israël zal daar dus wel een voorstelling van gehad hebben.

Het idee van een Cherubijntje  als een rose, mollige baby met twee vleugeltjes is in ieder geval pure fantasie van de Renaissanceschilders, die bij de Grieken hun inspiratie hebben gezocht.

Cherubijnen werden heel anders afgebeeld. Ze hebben wel altijd vleugels. Uit het roepingsvisioen van Ezechiël (Ez. 1:10) blijkt dat iedere cherub vier gezichten had; de muil van een leeuw, het gezicht van een mens, de kop van een stier en de bek van een adelaar.

In oeroude tijden stelde men de goden voor als zittend op ‘cherubimtronen’ dat wil zeggen op tronen aan weerszijden geschraagd door een gevleugeld dier, dat deed denken aan een leeuw met een mensenhoofd.

Koningachtig wezen

 Bij de Egyptische god Amon was dat een ram. In ieder geval een sfinxachtig wezen. Als er in het Oude Testament wordt gesproken over God die “op de cherubs troont”,( Sam. 4:4) moeten we ons dus God de HEER voorstellen als een koning die op zijn troon zit.

Zijn koningschap is universeel en is niet beperkt tot een bepaald land. De God van Israël past zich in zijn openbaring  aan aan een bekende zegswijze. Maar hoe zagen de cherubs op de Ark van het Verbond er nu uit?

Ik vermoed dat Israël sterk beïnvloed is geworden door  Egyptische voorstellingen, net als de Feniciërs zoals we bijvoorbeeld zo duidelijk kunnen zien op de zegelring van Izebel.

Als dit inderdaad zo is moeten we denken aan een figuur met de muil van een leeuw en een menselijk lichaam. Misschien kunnen we zeggen:Cherubs zijn gevleugelde sfinxen.

 Gevleugelde wezens

Gevleugelde dieren komen in vele tempels voor en hebben een beschermende rol. Cherubs waren onheilafwerende  bewakers van tempels en paleizen.

In Salomo’s tempel bevonden zich twee cherubs boven de Ark van het Verbond. Die Ark van het Verbond was het heilig symbool van Gods tegenwoordigheid.

Symbool van Gods koningschap: God de HEER regeert.  Beeft gij volken eert! De twee cherubs waren van massief goud net als de verzoeningsplaat.

Boven  verzoeningsplaat

Ze moeten met de verzoeningsplaat één geheel vormen. Ze moeten tegenover elkaar staan, met het gezicht naar de verzoeningsplaat gericht en hun vleugels moeten gespreid zijn zodat ze zich daar beschermend over uitstrekken. Leg die verzoeningsplaat op de ark en leg de verbondstekst die ik je zal geven in de ark. Daar zal ik je ontmoeten, en vanaf die plaats, boven de verzoeningsplaat, tussen de twee cherubs op de ark met de verbondstekst, zal ik met je spreken, en je alles zeggen wat ik van de Israëlieten verlang (Ex.25:20 e.v.)  De ark was een symbool van Gods troon. Hij openbaarde zijn heerlijkheid  boven de verzoeningsplaat.

 Die luister en heerlijkheid van God rustte op de verzoeningsplaat die één geheel moest vormen met de gouden cherubs want de gemeenschap tussen God en zijn volk rust  op het werk der verzoening door Jezus Christus.  

Wat is nu de betekenis van die cherubijnen? Ik laat nu maar in het midden of het altijd  engelen geweest zijn, maar in de Bijbel functioneren ze als figuren die ons attenderen op de ontzagwekkende heiligheid van God. Zonder twijfel zijn ze collega’s van de zesvleugelige Serafijnen uit het roepingsvisioen van Jesaja (Jes. 6).

De cherubijnen van de Ark van het Verbond vormen één geheel met de verzoeningsplaat. De cherubijnen zeggen dus twee dingen over de God van Israël; H

ij is hoogheilig en ver weg, maar ook: Hij is barmhartig en dichtbij.In de Midden-Oosterse iconografie is er een verband tussen beschermende vleugels  van de cherubs en de koningstroon. Dat was in Fenicië het geval en ook in Egypte. Ook de Ark symboliseerde de troon van Israëls God compleet met gevleugelde cherubs.

Niet exclusief christelijk

Die cherubs waren helemaal niet exclusief en uniek. We komen ze tegen op de zegelring van Izebel, op het ‘ivoren paleis’ van Achab, en die gevleugelde dieren zagen we zelfs in het graf van Toetanchamon. God past zich in zijn openbaring aan aan de iconografie die in een  bepaalde tijd gold.

Maar die verzoeningsplaat met de Verbondstekst die is uniek. Gods domicilie is alleen waar er verzoening is tussen Hem en ons. Die verzoening kwam tot stand door het werk van Christus toen Hij aan het kruis riep: Het is volbracht.